Viêm não Nhật Bản (VNNB)
là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, do vi rút viêm não Nhật Bản B gây ra.
Bệnh lây truyền qua muỗi đốt, nguồn bệnh chủ yếu từ máu của các loài chim hoang
dã và các loài gia súc như heo, ngựa…Bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng tỷ lệ
cao ở trẻ dưới 15 tuổi. Bệnh có tỷ lệ tử vong cao, những trường hợp qua khỏi
cũng có tỷ lệ di chứng như bại liệt, mất ngôn ngữ, rối loạn phối hợp vận động,
giảm trí nhớ, rối loạn tâm thần...
Tại sao viêm não
Nhật Bản lại nguy hiểm?
Tỷ lệ tử vong cao: Nếu không được điều
trị kịp thời và đúng cách, bệnh có thể gây tử vong. Tử vong thường xảy ra trong
7 ngày đầu khi bệnh nhân có hôn mê sâu, co giật và những triệu chứng rối loạn
hô hấp, tim mạch trầm trọng. Tử vong ở giai đoạn sau chủ yếu do các biến chứng
đặc biệt như: Viêm phổi, suy kiệt,...
Di chứng nặng nề: Ngay cả khi sống
sót, nhiều bệnh nhân vẫn phải đối mặt với những di chứng như bại liệt, mất ngôn
ngữ, rối loạn phối hợp vận động, giảm trí nhớ, rối loạn tâm thần,... ảnh hưởng
nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Không có thuốc điều
trị đặc hiệu:
Hiện nay, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh viêm não Nhật Bản. Vì vậy,
phòng ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân và gia đình.
Những ai có nguy
cơ mắc bệnh?
Tất cả mọi người,
mọi lứa tuổi nếu chưa có miễn dịch với vi rút viêm não Nhật Bản (viết tắt là VNNB)
đều có thể bị mắc bệnh. Tuy nhiên, bệnh VNNB chủ yếu gặp ở trẻ em dưới 15 tuổi.
Người lớn cũng có nguy cơ mắc bệnh do chưa từng được tiêm chủng trước dây và có
thể bị nhiễm vi rút khi đi du lịch, lao động, công tác vào vùng lưu hành bệnh
VNNB. Tỷ lệ mắc bệnh viêm não Nhật Bản ở vùng đồng bằng cao hơn vùng rừng núi
và ở nông thôn cao hơn thành phố. Sau khi nhiễm bệnh để lại miễn dịch chắc chắn
và vững bền.
Biểu hiện của bệnh
với các triệu chứng:
- Sốt cao đột ngột
39 – 40 độ C kém đáp ứng hạ sốt. Đau đầu, buồn nôn, dần dần rối loạn tri giác
(ngủ gà, li bì, đau đầu hoặc hôn mê). Co giật, thường co giật toàn thân. Gồng
duỗi hoặc ưỡn, rối loạn nhịp thở, tiêu tiểu không tự chủ.
- Bệnh có thể diễn
tiến nhanh chóng đến hôn mê và tử vong. Nếu qua giai đoạn đó có thể diễn tiến
di chứng tùy mức độ tổn thương não. Tỉ lệ tử vong khoảng 10 - 20%.
- Triệu chứng viêm
não Nhật Bản ở một số trẻ nhỏ còn là đi ngoài phân lỏng, đau bụng, nôn… gây nhầm
lẫn giống như ngộ độc ăn uống.
Ảnh nguồn: Hội Y Học
Dự Phòng Việt Nam
Cách phòng, chống
hiệu quả nhất
- Tiêm phòng vắc
xin: Đây là biện pháp phòng ngừa quan trọng và hiệu quả nhất. Vắc xin viêm não
Nhật Bản đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả. Viêm não Nhật Bản được đưa
vào chương trình tiêm chủng quốc gia tại Việt Nam từ 1997 áp dụng cho tất cả
các trẻ trên 1 tuổi với lịch chích 3 mũi.
Đối với trẻ em dưới
5 tuổi : Tiêm 3 liều cơ bản theo lịch tiêm của chương trình tiêm chủng mở rộng.
- Mũi 1: lúc trẻ đủ 1 tuổi
- Mũi 2: sau mũi 1 từ 1 đến 2 tuần
- Mũi 3: sau mũi 2 là một năm
- Sau đó cứ 3-4 năm tiêm nhắc lại một lần cho đến khi trẻ qua 15 tuổi.
Đối với trẻ trên 5
tuổi nếu chưa từng được tiêm vắc xin VNNB thì cũng tiêm với 3 liều cơ bản:
- Mũi 1: càng sớm càng tốt
- Mũi 2: sau mũi 1 từ 1 đến 2 tuần
- Mũi 3: sau mũi 2 là một năm.
- Sau đó cứ 3-4 năm tiêm nhắc lại một lần cho đến khi trẻ qua 15 tuổi.
Ảnh
nguồn: Bệnh viện Nhi đồng Thành Phố
- Diệt muỗi: Vệ sinh
môi trường, sử dụng thuốc diệt muỗi, màn chống muỗi, diệt lăng quăng, bọ gậy tại
hộ gia đình, vệ sinh chuồng trại chăn nuôi để muỗi không có nơi trú đậu, nên dời
chuồng gia súc xa nhà,…
- Mặc quần áo dài
tay: Khi đi ra ngoài, đặc biệt là vào buổi tối, nên mặc quần áo dài tay, đi
giày kín mũi để tránh bị muỗi đốt.
- Ngủ màn: Ngủ màn
kể cả ban ngày giúp ngăn ngừa muỗi đốt, đặc biệt là vào ban đêm khi muỗi hoạt động
mạnh.
- Phát hiện và điều
trị sớm: Khi có các triệu chứng nghi ngờ, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám
và điều trị kịp thời. Cách ly và hạn chế tiếp xúc với người bệnh.